De bel kondigt de komst van een bijzonder boek aan: Mosalect, bloemlezing uit de Limburgse dialectliteratuur. Een collega had me op het bestaan ervan gewezen en Antiquariaat De Bovenste Plank uit Maastricht had het op voorraad.
Maar liefst drie lagen papier scheiden mijn leesgrage ogen van de mosgroene omslag met een wit silhouet van Limburg erop getekend. Geboortedorp Hoensbroek springt er natuurlijk direct uit.
Gretig bladerend kom ik al snel bij ‘De Limbörgse taal’ van R. Geurts… en begrijp er niet veel van haha. Blijkbaar komt deze R. Geurts uit een heel andere streek dan ik, yep: uit Echt. Sommige woorden zijn met een sterretje versierd: vertaling achterin. Hmm zelfs te moeilijk voor de doorsnee Limburger. Geen lichte kost. Ik kan het alleen maar lezen als ik de woorden binnensmonds prevel.
Al bladerend kom ik bij dit stuk, en het vangt mijn aandacht.
Mien Vader
Mien vader kreeg en Orde van Oranje,
heej droeg ze inkeld mar den örste keer,
mar altied hai en bluumke ien zien knöpsgat,
’n onneuzel bluumke van den Lieven Heer.Altiedig voond heej örgend wer zö’n bluumke
ien de rog, de smeele, op de bleik, ien ’t gras.
Mit ennen eerbied baog heej zich d’r aover
en staok et as en gôldstuk op de jas.Den ennen keer was et en kruudwisbluumke,
dan wer en pörper glöjend wiske hei,
en marts viölke of ’n vergaet-me-nietje
of en örste spierke gaele brem ien mei.Ennen kunning was mien vader mit zö’n bluumke.
Gennen vorst, den zien honneurs al van ’s maens vroeg
zö staotig en parmantelik kos drage
as vader prinselik zien bluumkes droeg.Ik mos, ocherm, zien dodspreentje al schrieve:
gen waord van eer of meenselike pracht.
‘k Schreef inkel ovver ’n klien mar prachtvol bluumke.
En ik weet, dat heej tevreeje nor mien lacht.Want mien vader kreeg en orde van Oranje.
Die droeg heej inkeld mar den örste keer.
Mar altied hai en bluumke ien zien knöpsgat,
’n onneuzel bluumke van den Lieven Heer.Theo Terpstra uit Heyens
Niet echt ons eigen dialect, maar wel goed te begrijpen. De essentie van dit stuk is dat de vader van Theo Terpstra veel meer waarde hechtte aan een simpel bloempje dan aan een orde van Oranje. Slechts één keer sierde die orde zijn knoopsgat, maar hij droeg iedere dag een bloempje dat hij ergens plukte. En op het bidprentje vermeldt de heer Terpstra dan ook enkel de prachtige bloemen.
Vooruit, nog eentje:
Herrefs – Winter
Noe de zon zoe sjoen steit aon den hiemel;
noe de weeg nog leeve vaan ’t boont gewiemel
vaan ’t herrefsblaad;noe de krezanten laoten oopenbleuie
hun gouwe hart en blaanke kroen,
en oet hun stèlle prach umhoeg geit greuie
de November-geis zoe zach en sjoen;noe de hiel natuur häor lèste klaanke
en kleure, zien en huure deit,
(’t is de koortskleur vaan de kraanke,
dee wèt datter daalik sterreve geit.)Noe kiek ich bang nao de lèste zon, nao ’t lèste blaad…
want daan… kump te winter aongetrooie
vol ermooi, pein en snie en naat…
Och winter, winter, de moos t’ch neet zoe spooie.Loe Maas uit Maastricht
Loe beschrijft hoe hij de november geest, de herfst met al zijn pracht het liefst wil vasthouden uit angst voor de naderende winter. Een winter vol armoede, pijn, sneeuw en nat. De moos t’ch neet zoe spooie. Haast je maar niet, winter!
Juwelen van proza en poëzie. Dit boek gaat mee naar Hoensbroek als ik de volgende keer mijn ouders opzoek!
