Een van de vreemdste, meest bizarre plaatsen waar ik ooit ben geweest, is Kryžių kalnas, een bedevaartsoord dat ongeveer 12 km ten noorden van Šiauliai in Litouwen ligt. Ik was sprakeloos, heen en weer geslingerd tussen verwondering en ongeloof, ontzag en onbehagen.
Ontstaan
Het begint allemaal in de 14e eeuw, wanneer de lokale bevolking kruisen achterlaat bij het voormalige Domantai-heuvelfort als herinnering aan de succesvolle strijd tegen de Duitse ridders. In de eeuwen erna wordt de heuvel een heiligdom voor vreedzame Litouwse katholieken.
Symbool van verzet
In de 19e eeuw, na de twee opstanden van 1831 en 1863, groeit de plaats uit tot een nationaal symbool van verzet. Families beginnen symbolische kruisen te plaatsen als herinnering aan de omgekomen rebellen. Het aantal kruisbeelden en andere religieuze iconen neemt snel toe, zelfs tijdens de jaren van de Sovjetoverheersing.
Bulldozers
Drie keer besluiten de Sovjets Kryžių kalnas met de grond gelijk te maken. En iedere keer heeft de plaatselijke bevolking lak aan het strikte verbod op religie. In het holst van de nacht laten zij opnieuw hun religieuze iconen achter. Ze richten niet alleen nieuwe kruisen op, maar ook kruisbeelden, gravures van de Maagd Maria en van Litouwse patriotten. Het maken van kruisen is inmiddels onderdeel geworden van het culturele erfgoed van Litouwen, een ‘symbool van nationale en religieuze identiteit, waarmee de gemeenschap in tegenspoed wordt verenigd’.
Paus
In 1993 bezoekt paus Johannes Paulus II de kruisenheuvel en noemt het een plaats voor hoop, vrede, liefde en opoffering. In 2000 wordt in de buurt een Franciscaanse hermitage geopend.
Aantal kruisen
1800 – meer dan 9.000
1900 – 130
1902 – 155
1922 – 50
1938 – meer dan 400
1961 – 5.000 vernietigd
1975 – 1.200 vernietigd
1990 – ongeveer 55.000
2006 – meer dan 100.000
En het plaatsen van de kruisen is nu niet meer te stoppen, hun aantal is overweldigend. Langzaamaan worden zelfs de omringende weilanden benut. Tourbussen lossen hun lading op de parkeerplaats, waar diverse kraampjes kruisen in alle soorten en maten verkopen aan de moderne pelgrims. Kant-en-klare symbolen van aanbidding wedijveren met enorme handgehouwen sculpturen.
Filmpje
Ik liep weg van de stroom toeristen naar de buitenste rand van de heuvel. Weg van de massa. Weg van de overweldigende indrukken. En vooral weg van de geesten.
Kijk, luister, voel…
Wikipedia: Heuvel der Kruisen